‘‘‘ยา กาจิ กงฺขา อิธ วา หุรํ วา, สกเวทิยา วา ปรเวทิยา วา;

เย ฌายิโน ตา ปชหนฺติ สพฺพา, อาตาปิโน พฺรหฺมจริยํ จรนฺตา’ฯ

[49]

‘‘สตสหสฺเส กตํ กมฺมํ, ผลํ ทสฺเสสิ เม อิธ;

สุมุตฺโต สรเวโคว กิเลเส ฌาปยิํ มมฯ

[50]

‘‘ตโต ฌานรตํ ทิสฺวา, พุทฺโธ โลกนฺตคู มุนิ;

ฌายีนํ ภิกฺขูนํ อคฺโค, ปญฺญาเปติ มหามติฯ

[51]

‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… วิหรามิ อนาสโวฯ

[52]

‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

[53]

‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา กงฺขาเรวโต เถโร อิมา คาถาโย

อภาสิตฺถาติฯ

กงฺขาเรวตตฺเถรสฺสาปทานํ ทุติยํฯ

3. สีวลิตฺเถรอปทานํ

[54]

‘‘ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน, สพฺพธมฺเมสุ จกฺขุมา;

อิโต สตสหสฺสมฺหิ, กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโกฯ

[55]

‘‘สีลํ ตสฺส อสงฺเขยฺยํ, สมาธิ วชิรูปโม;

อสงฺเขยฺยํ ญาณวรํ, วิมุตฺติ จ อโนปมาฯ

[56]

‘‘มนุชามรนาคานํ, พฺรหฺมานญฺจ สมาคเม;

สมณพฺราหฺมณากิณฺเณ, ธมฺมํ เทเสสิ นายโกฯ

[57]

‘‘สสาวกํ มหาลาภิํ, ปุญฺญวนฺตํ ชุตินฺธรํ;

ฐเปสิ เอตทคฺคมฺหิ, ปริสาสุ วิสารโทฯ

[58]

‘‘ตทาหํ ขตฺติโย อาสิํ, นคเร หํสสวฺหเย;

สุตฺวา ชินสฺส ตํ วากฺยํ, สาวกสฺส คุณํ พหุํฯ

[59]

‘‘นิมนฺตยิตฺวา สตฺตาหํ, โภชยิตฺวา สสาวกํ;

มหาทานํ ททิตฺวาน, ตํ ฐานมภิปตฺถยิํฯ

[60]

‘‘ตทา มํ วินตํ ปาเท, ทิสฺวาน ปุริสาสโภ;

สเรน มหตา วีโร [สุสฺสเรน มหาวีโร (สี. ปี.)], อิทํ วจนมพฺรวิฯ

[61]

‘‘‘ตโต ชินสฺส วจนํ, โสตุกามา มหาชนา;

เทวทานวคนฺธพฺพา, พฺรหฺมาโน จ มหิทฺธิกา’ฯ

[62]

‘‘สมณพฺราหฺมณา เจว, นมสฺสิํสุ กตญฺชลี;

‘นโม เต ปุริสาชญฺญ, นโม เต ปุริสุตฺตมฯ

[63]

‘‘‘ขตฺติเยน มหาทานํ, ทินฺนํ สตฺตาหิกมฺปิ โว [สตฺตหิกํ มิ โว (สี.), สตฺตหิกาธิกํ (สฺยา.), สตฺตหิกํ วิโภ (ปี.)];

โสตุกามา ผลํ ตสฺส, พฺยากโรหิ มหามุเน’ฯ

[64]

‘‘ตโต อโวจ ภควา, ‘สุณาถ มม ภาสิตํ;

อปฺปเมยฺยมฺหิ พุทฺธมฺหิ, สสงฺฆมฺหิ ปติฏฺฐิตา [สํฆมฺหิ สุปฺปติฏฺฐิตา (สี. ปี.)]ฯ

[65]

‘‘‘ทกฺขิณา ตาย [ทกฺขิณาทาย (สฺยา. ปี.)] โก วตฺตา, อปฺปเมยฺยผลา หิ สา;

อปิ เจ ส มหาโภโค, ฐานํ ปตฺเถติ อุตฺตมํฯ

[66]

‘‘‘ลาภี วิปุลลาภานํ, ยถา ภิกฺขุ สุทสฺสโน;

ตถาหมฺปิ ภเวยฺยนฺติ, ลจฺฉเส ตํ อนาคเตฯ

[67]

‘‘‘สตสหสฺสิโต กปฺเป, โอกฺกากกุลสมฺภโว;

โคตโม นาม โคตฺเตน, สตฺถา โลเก ภวิสฺสติฯ

[68]

‘‘‘ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท, โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต;

สีวลิ นาม นาเมน, เหสฺสติ สตฺถุ สาวโก’ฯ

[69]

‘‘เตน กมฺเมน สุกเตน, เจตนาปณิธีหิ จ;

ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ, ตาวติํสูปโค อหํฯ

[70]

‘‘เอกนวุติโต กปฺเป, วิปสฺสี โลกนายโก;

อุปฺปชฺชิ จารุทสฺสโน, สพฺพธมฺมวิปสฺสโกฯ

[71]

‘‘ตทาหํ พนฺธุมติยํ, กุลสฺสญฺญตรสฺส จ;

ทยิโต ปสฺสิโต เจว, อาสิํ กมฺมนฺตวาวโฏ [กมฺมนฺตพฺยาวโฏ (สี. สฺยา. ก.)]ฯ

[72]

‘‘ตทา อญฺญตโร ปูโค, วิปสฺสิสฺส มเหสิโน;

ปริเวสํ อการยิ, มหนฺตมติวิสฺสุตํฯ

[73]

‘‘นิฏฺฐิเต จ มหาทาเน, ททุํ ขชฺชกสญฺหิตํ;

นวํ ทธิํ มธุญฺเจว, วิจินํ เนว อทฺทสุํฯ

[74]

‘‘ตทาหํ ตํ คเหตฺวาน, นวํ ทธิํ มธุมฺปิ จ;

กมฺมสฺสามิฆรํ คจฺฉิํ, ตเมสนฺตา มมทฺทสุํฯ

[75]

‘‘สหสฺสมปิ ทตฺวาน, นาลภิํสุ จ ตํ ทฺวยํ;

ตโตหํ เอวํ จินฺเตสิํ, ‘เนตํ เหสฺสติ โอรกํฯ

[76]

‘‘‘ยถา อิเม ชนา สพฺเพ, สกฺกโรนฺติ ตถาคตํ;

อหมฺปิ การํ กสฺสามิ, สสงฺเฆ โลกนายเก’ฯ

[77]

‘‘ตทาหเมวํ จินฺเตตฺวา, ทธิํ มธุญฺจ เอกโต;

มทฺทิตฺวา โลกนาถสฺส, สสงฺฆสฺส อทาสหํฯ

[78]

‘‘เตน กมฺเมน สุกเตน, เจตนาปณิธีหิ จ;

ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ, ตาวติํสมคจฺฉหํฯ

[79]

‘‘ปุนาหํ พาราณสิยํ, ราชา หุตฺวา มหายโส;

สตฺตุกสฺส ตทา ทุฏฺโฐ, ทฺวารโรธมการยิํฯ

[80]

‘‘ตทา ตปสฺสิโน รุทฺธา, เอกาหํ รกฺขิตา อหุํ;

ตโต ตสฺส วิปาเกน, ปาปติํ [ปาปิฏฺฐํ (สฺยา.) ปาปตฺตํ (ก.)] นิรยํ ภุสํฯ

[81]

‘‘ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ, ชาโตหํ โกลิเย ปุเร;

สุปฺปวาสา จ เม มาตา, มหาลิ ลิจฺฉวี ปิตาฯ

[82]

‘‘ขตฺติเย ปุญฺญกมฺเมน, ทฺวารโรธสฺส วาหสา;

สตฺต วสฺสานิ นิวสิํ, มาตุกุจฺฉิมฺหิ ทุกฺขิโตฯ

[83]

‘‘สตฺตาหํ ทฺวารมูฬฺโหหํ, มหาทุกฺขสมปฺปิโต;

มาตา เม ฉนฺททาเนน, เอวํ อาสิ สุทุกฺขิตาฯ

[84]

‘‘สุวตฺถิโตหํ นิกฺขนฺโต, พุทฺเธน อนุกมฺปิโต;

นิกฺขนฺตทิวเสเยว, ปพฺพชิํ อนคาริยํฯ

[85]

‘‘อุปชฺฌา สาริปุตฺโต เม, โมคฺคลฺลาโน มหิทฺธิโก;

เกเส โอโรปยนฺโต เม, อนุสาสิ มหามติฯ

[86]

‘‘เกเสสุ ฉิชฺชมาเนสุ, อรหตฺตมปาปุณิํ;

เทวา นาคา มนุสฺสา จ, ปจฺจเย อุปเนนฺติ เมฯ

[87]

‘‘ปทุมุตฺตรนาถญฺจ, วิปสฺสิญฺจ วินายกํ;

ยํ ปูชยิํ ปมุทิโต, ปจฺจเยหิ วิเสสโตฯ

[88]

‘‘ตโต เตสํ วิเสเสน, กมฺมานํ วิปุลุตฺตมํ;

ลาภํ ลภามิ สพฺพตฺถ, วเน คาเม ชเล ถเลฯ

[89]

‘‘เรวตํ ทสฺสนตฺถาย, ยทา ยาติ วินายโก;

ติํสภิกฺขุสหสฺเสหิ, สห โลกคฺคนายโกฯ

[90]

‘‘ตทา เทโวปณีเตหิ, มมตฺถาย มหามติ;

ปจฺจเยหิ มหาวีโร, สสงฺโฆ โลกนายโกฯ

[91]

‘‘อุปฏฺฐิโต มยา พุทฺโธ, คนฺตฺวา เรวตมทฺทส;

ตโต เชตวนํ คนฺตฺวา, เอตทคฺเค ฐเปสิ มํฯ

[92]

‘‘‘ลาภีนํ สีวลิ อคฺโค, มม สิสฺเสสุ ภิกฺขโว’;

สพฺพโลกหิโต สตฺถา, กิตฺตยี ปริสาสุ มํฯ

[93]

‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… วิหรามิ อนาสโวฯ

[94]

‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

[95]

‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สีวลิเถโร อิมา คาถาโย

อภาสิตฺถาติฯ

สีวลิตฺเถรสฺสาปทานํ ตติยํฯ

4. วงฺคีสตฺเถรอปทานํ

[96]

‘‘ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน, สพฺพธมฺเมสุ จกฺขุมา;

อิโต สตสหสฺสมฺหิ, กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโกฯ

[97]